เปิด 5 สถิติน่ารู้ “แอคติโนมัยโคซิสในหมา” เชื้อแอบแฝงจากดินที่อาจทำให้น้องเป็นแผลลึกเรื้อรัง

เห็นหมาเป็นแผลแล้วคิดว่าโดนข่วน หรือแพ้แมลง?
แต่ถ้าแผลมันลึก ติดเชื้อเรื้อรัง บวมเป็นก้อนแข็งๆ หรือมีหนองซ้ำซากที่รักษาไม่หายสักที
ขอให้รู้ไว้ว่า อาจไม่ใช่แค่แผลธรรมดาครับ แต่มันอาจคือ “แอคติโนมัยโคซิส (Actinomycosis)” โรคติดเชื้อแบคทีเรียในกลุ่ม Actinomyces ที่แฝงตัวเงียบๆ แล้วโผล่มาเป็น “ฝีเรื้อรัง” สุดปวดหัวของสัตวแพทย์และเจ้าของหมา

วันนี้ผมจะพาคุณไปรู้จักโรคนี้แบบลึกแต่ไม่ลึกลับ ผ่าน “5 สถิติน่ารู้” ที่เจ้าของหมาต้องอ่านให้จบ โดยเฉพาะคนที่มีหมาชอบขุด ชอบคลุกดิน หรือโดนกัดบ่อยครับ

1. เชื้อ Actinomyces พบ “ในดินและปากหมา” มากถึง 60% แต่ไม่แสดงอาการจนกว่าจะมีแผลหรือบาดเจ็บ

ข้อมูลจาก Veterinary Microbiology and Infectious Disease Journal พบว่า
เชื้อแบคทีเรียในกลุ่ม Actinomyces อยู่ในปากน้องหมาและดินทั่วไปกว่า 60% แต่ไม่ทำอันตราย…จนกว่าจะมีแผลเปิด

แหล่งที่มาที่น่าตกใจ:

• ปากหมา (โดยเฉพาะหมาที่กินดิน กัดของแข็ง หรือเลียแผล)

• ดินที่อับชื้น ตามสวน รั้ว หรือสนาม

• เศษไม้ เศษฟาง หรือวัตถุมีคมที่แทงทะลุผิวหนัง

ข้อควรรู้: เชื้อนี้ชอบ “ทางลัดเข้าสู่ร่างกาย” ผ่านบาดแผลลึก เช่น โดนกัด โดนแทง หรือแผลเล็กๆ ที่มองข้าม

2. โรคนี้ทำให้เกิด “ก้อนบวมหนองเรื้อรัง” และ “พังผืดแข็ง” ในหมาได้มากถึง 80% ของเคสที่ติดเชื้อ

จากรายงานของ American College of Veterinary Pathologists
หมาที่ติดเชื้อ Actinomyces มักเริ่มจากก้อนบวมเล็กๆ บริเวณกราม ลำคอ หน้าอก หรือหลัง ซึ่ง กว่า 80% จะพัฒนาเป็นฝีหนองที่มีพังผืดแข็งล้อมรอบ และอาจมีรูทะลุหนองไหลซ้ำซาก

อาการเด่นที่ควรจับตา:

• ก้อนบวมที่โตช้าแต่ไม่ยุบ

• หนองออกเป็นครั้งคราว แล้วหยุด

• บริเวณแผลมีพังผืดแข็ง กดแล้วไม่ยุบ

• มีรูเปิดที่ผิวหนังซึ่งไหลหนองเป็นระยะ

เทคนิค: ถ้าแผลไม่ดีขึ้นภายใน 7 วัน หรือกลับมาเป็นซ้ำที่เดิม ให้สงสัยโรคนี้ไว้เลยครับ

3. การวินิจฉัยโรค “อาจใช้เวลานานถึง 1–2 สัปดาห์” เพราะเชื้อโตช้า ต้องเพาะในแล็บเฉพาะทาง

หนึ่งในความยากของโรคนี้คือ เชื้อ Actinomyces spp. เป็นแบคทีเรียที่โตช้ามาก ต้องใช้การเพาะเลี้ยงในสภาพไร้ออกซิเจน (Anaerobic) ซึ่งต้องใช้เวลาถึง 14 วันในการยืนยันผล

การวินิจฉัยประกอบด้วย:

• ตรวจเลือดหาการอักเสบ

• ตรวจชิ้นเนื้อจากบริเวณก้อน

• เพาะเชื้อจากหนองหรือเนื้อเยื่อ

• X-ray ถ้ามีการลามเข้ากระดูกหรือปอด

ข้อควรรู้: การให้ยาปฏิชีวนะล่วงหน้าอาจทำให้เพาะเชื้อไม่ขึ้น ดังนั้นอย่าเพิ่งให้ยาด้วยตัวเองก่อนตรวจครับ

4. ถ้าไม่รักษาถูกจุด “โรคนี้สามารถลุกลามเข้ากระดูกและโพรงอก” ในหมาได้ถึง 25% ของเคสรุนแรง

รายงานจาก Journal of Clinical Veterinary Practice ชี้ว่า
เชื้อ Actinomyces สามารถทะลุผิวหนังเข้าสู่กล้ามเนื้อ กระดูก และช่องอก จนทำให้เกิดภาวะฝีในกระดูก หรือหนองในช่องอกได้
ซึ่งเป็นภาวะที่รักษายาก ต้องผ่าตัดและให้ยาระยะยาว

เคสรุนแรงอาจเจอ:

• หมากินอาหารไม่ได้เพราะกรามอักเสบ

• หายใจลำบากเพราะมีฝีในโพรงอก

• อาการซึมเรื้อรัง น้ำหนักลดแบบไม่มีสาเหตุ

เทคนิค: ถ้ารักษาฝีมาหลายรอบไม่หาย ควรปรึกษาหมอเฉพาะทางด้านโรคติดเชื้อหรือนำส่งศูนย์ที่สามารถเพาะเชื้อเฉพาะได้ครับ

5. ถ้าได้รับการรักษาครบวงจร “หมามีโอกาสหายขาดได้ถึง 90%” โดยไม่กลับมาเป็นซ้ำอีก

ข่าวดีคือ โรคนี้รักษาหายขาดได้! ถ้ารักษาถูกทางและให้ยาต่อเนื่องตามที่สัตวแพทย์แนะนำ
การรักษามักใช้ยาปฏิชีวนะกลุ่มเพนนิซิลลิน หรือคลาวูลาเนต ร่วมกับการผ่าตัดระบายฝีหากจำเป็น

แนวทางการรักษา:

• ให้ยาปฏิชีวนะนาน 4–6 สัปดาห์ (หรือมากกว่านั้น)

• ผ่าตัดฝี/ขูดเนื้อตาย

• ตรวจติดตามทุก 2–4 สัปดาห์

• ห้ามหยุดยาแม้แผลจะดูดีขึ้น

ข้อควรรู้: การหยุดยาก่อนกำหนดคือสาเหตุหลักที่ทำให้โรคนี้ “กลับมาใหม่” และยากต่อการรักษาในรอบถัดไปครับ

แอคติโนมัยโคซิสในหมาไม่ใช่โรคที่เจอบ่อยทุกวัน แต่เมื่อเจอแล้ว จะกลายเป็น “แผลเรื้อรังที่เจ้าของต้องปวดหัว” ถ้าไม่รู้จักมันให้ดี
แค่หมามีแผลลึกแล้วบวมไม่ยุบ หนองไหลซ้ำๆ หรือเป็นก้อนที่ไม่หาย ควรรีบปรึกษาหมอ เพราะอาจเป็นสัญญาณของโรคนี้
อย่าลืมว่าบางครั้ง… ศัตรูของน้องหมาก็ไม่ได้มาจากไวรัสหรือเห็บหมัด แต่ซ่อนอยู่ในดินหรือปากของเขาเองครับ

#หมาเป็นฝีเรื้อรังอย่านิ่งนอนใจ #โรคติดเชื้อจากดินที่คุณอาจไม่รู้จัก #รักษาหมาให้หายขาดต้องรู้จักแอคติโนมัยโคซิส #ฝีหมาไม่ใช่เรื่องเล่น #Lazadogห่วงใยทุกบาดแผลของน้องหมา

อยากรู้วิธีดูแลน้องหมา&แมวให้มีความสุขในทุกวัน?
ติดตามบทความน่ารักๆ แบบนี้ได้ที่ Lazadog.com/blog
หรือแชร์ประสบการณ์กับเราได้ในคอมเมนต์ด้านล่างเลยครับ

by Prasobsook Saisud – Founder Lazadog.com

Doglala – Social for Pet Lovers doglala.com